خانواده در سیر تکاملی هر فرد و اجتماعی، از اهمیت و جایگاه ویژهای برخوردار است؛ به گونهای که غفلت از آن، جامعهٔ انسانی را دچار انحراف کرده و موجب عدم استفاده بهینه از ظرفیتهایی است که خداوند به انسان عطا نموده است؛ از همین رو مکتب انسان ساز اسلام به این مهم توجه ویژه داشته و معارف زیادی را در مسیر استحکام بنیان خانواده به ذهنهای تشنهٔ بشرّیت عطا فرموده است. در دنیای معاصر که هر روز مکتبی نوظهور خود را مهمان اندیشههای انسانی کرده و هر کدام مدّعی اعطای آرامش به انسان بوده و در حیطهٔ مسائل خانواده و ارتباط زوجین نیز نسخه پیچی میکنند؛ ضرورت سخن گفتن از راهکارهای عملی معارف قرآن و اهل بیت(ع) دربارهٔ استحکام بنیان خانواده دوصد چندان میشود.
حجت الاسلام والمسلمین محسن عباسی ولدی، مؤلف مجموعهٔ پنج جلدی «تا ساحل آرامش»، در جلد دوم این مجموعه به تبیین جایگاه رفیع خانواده و قواعد زندگی مشترک از دیدگاه قرآن و اهل بیت (ع) پرداخته است. با این امید که در پیمودن گامهای (10 گام) معرفی شده در جلد اول این مجموعه موفّق عمل کرده و به تبع آن طعم شیرین با هم بودن را بیش از گذشته حسّ کرده باشید، 8 گام معرفی شده در جلد دوم کتابِ «تا ساحل آرامش» را با هم مرور میکنیم.
گام یازدهم: خوش خلقی، محور زندگی
نویسنده در این فصل(گام) توقفی طولانی داشته که نشانهای از اهمیّت ویژهٔ این گام و نقش آن در ابعاد مختلف زندگی است. خوش خلقی سرمایهٔ بیهزینهای است که با بودنش زندگی آرام و گوارا، و در نبودنش زندگی پُر از تنش و تلخی است؛ و احساس رضایت از زندگی، وابستگی بسیار زیادی به خوش اخلاقی زن و شوهر دارد. نشانههای خوش خلقی و چگونگی مبازهٔ قدم به قدم با عصبانیّت در این فصل تشریح شده است.
گام دوازدهم:صداقت، رکن زندگی
یکی از اصلیترین پایههای زندگی مشترک، اعتماد متقابل است. اعتماد متقابل یعنی اینکه زن و شوهر در رفتار و گفتار به یکدیگر اطمینان داشته و نسبت به هم شکّ و تردید نداشته باشند. نویسنده در این فصل دروغ و آثار آن را عامل اصلی از بین رفتن اعتماد بین زوجین معرفی کرده است.
گام سیزدهم:احترام متقابل، دیواری که نباید شکسته شود.
احترام به همسر باید ناموس زندگی مشترک باشد. به هیچ وجه و به هیچ بهانهای نباید به همسر بیاحترامی کرد حتی در اختلافات و اوج عصبانیّت. نویسنده در این گام به تبیین مصادیق احترام و بی احترامی پرداخته است.
گام چهاردهم:درک متقابل،زمینه تفاهم
درک متقابل به این معنا است که به همسر خود بفهمانیم روحیّات و حساسیّتهای او را شناخته و آنها را در نظر میگیریم. به شرایط و موقعیتهای خاص او توجّه کرده و خواستههای خود را متناسب با آنها تنظیم میکنیم؛ ایدهها و اهدافش را در نظر گرفته و در مسیر آن حرکت کنیم. مؤلف در این فصل راههای تفهیم درک متقابل را به خوبی توضیح میدهد.
گام پانزدهم: اعتدال در تمام مسائل زندگی
اعتدال، پایهٔ زندگی است؛ چه زندگی فردی و چه زندگی مشترک؛ اما اعتدال در زندگی مشترک نقش مهمتری را ایفا میکند. باید گفت بدون اعتدال زندگی انسان به انحراف کشانده میشود. در این فصل دربارهٔ برخی از ابعاد اعتدال در زندگی، مثل اعتدال در اقتصاد، عبادت، رفت و آمد، پوشاک، رفاقت، محبت، تفریح، شوخی، کار ،بهداشت و نظافت بحث شده است.
گام شانزدهم: نظافت و آراستگی
از حساسّیتهایی که در همهٔ انسانها چه مرد و چه زن وجود دارد،حساسّیت نسبت به نظافت است. رعایت نظافت ظاهری از شرائط دینداری و اخلاق انبیاء است. در معارف دینی، نظافت از ابعاد مختلفی بررسی شده که در این گام با آنها آشنا میشویم.
گام هفدهم: تأمین فضایی شاد در خانواده
تأمین شادی باید دغدغهٔ همهٔ افراد خانواده باشد؛ چرا که شاد بودن یکی از غذاهای روحی انسان است. شاید بتوان اهمیت شاد بودن را از میزان شدّت توجهِ دین به شاد کردن دیگران درک کرد. از نگاه دینی شاد کردن از جمله عباداتی است که کم عبادتی به پای آن میرسد. نویسنده در این فصل عوامل شاد کنندهٔ محیط خانواده را برشمرده و تشریح کرده است.
گام هجدهم:برنامه ریزی، استفاده بهینه از عمر
زندگی فرصتی است که تنها یکبار به هر کس داده شده و خیلی زود تمام میشود؛ و تنها کسی پیروز خواهد شد که از این فرصت، نهایت استفاده را کرده باشد. زندگی بدون برنامه یعنی صرف وقت زیاد و بازدهی کم. در این فصل برنامه ریزی یکی از اصول موفقّیت در زندگی مشترک معرفی شده و به نکات مهم برای یک برنامه ریزی موّفق و عملی اشاره شده است.
بخشی از گامِ احترامِ متقابل، در صفحهٔ 65 کتاب را با هم میخوانیم:
شیوهٔ درخواستها
برای انجام کاری میتوان با لحنی تحکّم آمیز و آمرانه از همسر چیزی را طلب کرد؛ امّا همین درخواست میتواند با لحنی دوستانه و همراه با خواهش انجام بگیرد. مثلاً اگر تشنه هستیم میتوانیم به همسرمان بگوییم: «یک لیوان آب بیاور»؛ اما نوع دیگر درخواست آن است که بگوییم «خانم اگر امکان دارد یک لیوان آب به من بدهید». یا اینکه «خانم اگر زحمتی نیست یک لیوان آب میخواستم». لحن تحکّم آمیز غیرِ محترمانه بوده و ادبیات خواهشی، پیام احترام را به همراه دارد. یا مثلاً اگر میوه در خانه نیست زن میتواند بگوید: «امروز از اداره که برگشتی میوه هم بخر». یا میتواند بگوید «میوه در خانه نیست، اگر زحمتی نیست، مقداری میوه هم در راه برگشت بگیرید».
برای امانت گرفتن کتاب میتوانید به دفتر مجمع جهانی حضرت علی اصغر(ع) مراجعه کنید.
به نیّتِ نشر اسلامِ عزیز