بطور کلی عزّت نفس به عنوان یک شاخص برجسته در زندگی قادر است کلیه فعالیتهای فرد را تحت تاثیر قرار دهد. افرادی که احساس ارزشمندی میکنند و عزّت نفس بالایی دارند در مقابل انواع مشکلات و مسایل زندگی، فشارهای روانی، تهدیدات و حوادث ناگوار و بیماریهای روانی مقاوم و پایدار خواهند بود.
عزّت نفس یکی از قدرتمندترین نیروهای موجود در جهان است. عزّت نفس به شادی و شادمانی و ثمربخشی و صمیمیت میانجامد و به همین دلیل ما به آن نظامی از ارزشها معتقدیم که عزّت نفس را زیاد کند.
و بالاخره عزّت نفس به ایمان میماند و میتواند کوهها را تکان دهد. در کتب تربیتی، نشانهها و خصوصیات افراد دارای عزّت نفس بالا و افراد فاقد عزّت نفس، این چنین فهرست شدهاست:
افراد با عزت نفس بالا: |
افراد با عزت نفس پایین: |
1. دارای نگرش واقع بینانه در مورد خود و جهان پیرامون |
1. دارای نگرش مصنوعی نسبت به خود و جهان پیرامون |
2. ارزشیابی مثبت از خود |
2. ارزشیابی منفی از خود |
3. برخورد مناسب و مثبت با نظرات خود و دیگران |
3. اجتناب از تماس با همسالان و بزرگسالان |
4. تلاش همراه با امیدواری |
4. با احساس نا امیدی تلاش نمودن |
5. داشتن حس ابراز وجود
|
5. فقدان ابراز وجود |
6. مشارکت در فعالیتهای اجتماعی
|
6. اجتناب از موقعیتهای اجتماعی |
7. احساس ارزشمند بودن
|
7. احساس بیهویتی و بیارزشی |
8. بهرهوری از استعدادها
|
8. دست کم گرفتن استعدادهای خود |
9. داشتن خلّاقیت
|
9. خلّاقیت کم |
10. رضایت از وضعیت جسمانی خود
|
10. نارضایتی از وضعیت جسمانی خود |
11. داشتن اِسنادهای درونی
|
11. داشتن اِسنادهای بیرونی |
12. پایین بودن سطح اضطراب |
12. احساس ترس از نحوه پذیرش توسط دیگران |
13. احساس جذاب بودن |
13. احساس غیرجذاب بودن |
14. احساس امنیت |
14. احساس نا امیدی و عدم امنیت |
15. توانایی پذیرش تعریف دیگران |
15. ناتوانی در پذیرش تعریف دیگران |
16. مسئولیت پذیر بودن |
16. عدم مسئولیت پذیری |
17. مستقل عمل کردن |
17. احساس حماقت و وابستگی |
18. احساس اینکه افکار و عقایدش برای دیگران مهم است. |
18. احساس این که دیگران ارزشی برای او قائل نیستند. |
19. به پیشرفتها افتخار کردن |
19. احساس غرور پایین |
20. ناکامی را به خوبی تحمل کردن |
20. گریزان از موقعیتهای تنشزا و نگرانیزا |
21. خود را عضو با ارزشی از خانواده دانستن |
21. احساس بی ارزشی در خانواده |
22. احساس کفایت در تحصیلات |
22. احساس بی کفایتی در تحصیلات |
23. احساس رضایت از تعامل با دیگران |
23. منزوی و گوشهگیر بودن |
24. پذیرفتن ضعفهای خود و تلاش جهت رفع آنها |
24. سرزنش دیگران به خاطر ضعفهای خود |
25. هدفمند بودن فعالیتها |
25. فقدان هدفهای ارزشمند یا داشتن هدفهای کم ارزش |
26. توانایی بیان مشکلات خود به دیگران |
26. احساس ناتوانی و به آسانی تحت تاثیر دیگران قرار گرفتن |
امام زمان علیه السّلام و دولت کریمۀ او عزیز و عزیزپرور است و نه تنها عزّت بخش انسانها، بلکه عزّت بخش اسلام، قوانین اسلام و قوانین انسانی است. خانوادههای منتظر و مهدوی نیز خانوادههایی عزیز و عزیزپرورند و یکی از صفات محوری حاکم بر روابط آنان و از جمله اصول مهم و پایدار تربیتی آنان، عزّت و عزّت پروری است.
ع.س.حسینی