با سلام. حتما شما هم به عنوان پدر یا مادر، در مواقعی با کارها و رفتارهایی از فرزندتان روبرو شدهاید که تعبیری بهتر از "لجبازی" برای آن پیدا نکردهاید. لجبازی کودکان در بعضی از سنین مانند دوسالگی و نوجوانی، جزء رشد طبیعی آنان محسوب میشود و تا حدی طبیعی است؛ چون این طبیعت آنها است که اطرافشان را آزمایش کنند و بفهمند که تا کجا میتوانند پیشروی کنند. کودک با لجبازی اعلام استقلال و موجودیت میکند. با این حال، بچهها حد و مرز خود را نمیشناسند و این وظیفه والدین است که محدودیتها را برای آنها مشخص کنند.
در صورتی که شدت لجبازی بیش از حد انتظار باشد، نشان دهنده یک اختلال است که علل مختلفی میتواند عامل آن باشد. علل لجبازی در کودکان میتواند بسیار گسترده و پردامنه باشد. از نظر بیولوژیکی، اختلال در عملکرد غدد و اعصاب ممکن است یکی از عوامل لجبازی در کودکان باشد. اما بیشتر لجبازیها، ریشه در سبک رفتاری والدین دارد. از این رو، مهمترین علت لجبازی کودکان، رفتارهای والدین است که اگر آن رفتارها اصلاح شود، از لجبازی کودکان کاسته میشود. متأسفانه گاهی والدین به محض جیغ زدن و یا گریه کردن کودک، به سوی کودک خود میروند و او را بغل میکنند. در این شرایط، کودک میآموزد برای جلب توجه و یا رسیدن به مقصودش، با لجبازی و تندخویی میتواند همه چیز را به دست آورد.
نکتهی دیگر اینکه، امر و نهیهای مکرر، سرزنش و فرمانهای غیر علمیبه کودکان، باعث تشدید لجبازی آنان میشود. تبعیض بین کودکان، دادن قولهایی که هرگز به آنها عمل نمیشود، بیتوجهی و خشونت والدین، مخالفتهای مکرر با رفتارهای کودک و استفاده نا به جا از تنبیه و تشویق، باعث افزایش لجبازی در کودکان خواهد شد. گاهی بر اثر عوامل یادشده، کودک دست به پرخاشگری میزند؛ اما والدین پرخاشگری او را با لجاجت اشتباه میگیرند. لجاجت، پدیدهای طبیعیتر از پرخاشگری است و متعلق به کودک است.
البته گاهی هم اختلال لجبازی به واسطه وجود یک اختلال خلقی و به دنبال تحریک پذیری و افسردگی ایجاد میشود که در این حالت، پیدا کردن و درمان اختلال زمینه ای ضروری است.
در بعضی موارد هم، بروز ندادن خشم توسط کودک، باعث لجبازی میشود و گاهی اضطرابها و تنش های درون خانوادگی به خشم درونی در او منجر میشود؛ چنان که الگوپذیری از والدین و تناقضات رفتاری والدین، بر شکلگیری لجاجت در رفتار و شخصیت کودک نقش دارد. لجبازی برای کودک، در واقع راهی برای رسیدن به هدف است؛ زیرا او یاد گرفته است با لجبازی به هدف و خواسته خود برسد. او این الگو را از رفتارهای مستقیم والدین و یا تناقضاتی که در خانواده شاهد بوده، گرفته است. گاهی روشهای تربیتی متناقض بین والدین، لجبازی کودک را تشدید میکند. اگر یکی تنبیه کند، دیگری تشویق، یکی کنترلگر باشد، دیگری کودک را آزاد بگذارد، این عوامل در واقع کودک را دچار تضاد میکند و باعث میشود که او نتواند به راحتی درست را از نادرست تشخیص دهد. نباید فراموش کرد که قاطع بودن پدر و مادر، شفاف بودن قوانین داخل خانواده و مقید بودن والدین به اجرای آن قوانین، بهترین راهکار برای حل مشکل لجبازی بچهها است. قوانین نباید سخت گیرانه، احساسی، پرتناقض و موقتی باشد؛ بلکه باید آسان، همیشگی و لازم الاجرا باشد و همه اعضای خانواده به آن عمل کنند.
در پناه خدا